Er wordt veel gesproken over de grote milieu-impact die vlees heeft op het milieu. Maar hoe zit het met vis? Zorgt dit voor grote effecten op het milieu zoals broeikasgassen? Leeft er nog wel genoeg vis in onze oceanen of zijn ze met uitsterven bedreigd? En kun je eigenlijk beter kweekvis of wilde vis kopen? Ik heb de belangrijkste duurzaamheidsaspecten op een rijtje gezet.
Vis is een complex thema met heel veel verschillende kanten, kwam ik achter toen ik research deed. Hoe de vis wordt gevangen, waar hij wordt gevangen, of er bijvangst is, of de vis gekweekt wordt, wat de vis eet, of er een aanlandplicht is, het dierenwelzijn, het transport, etc. etc. Ik probeer het simpel te houden in deze blog maar wel de belangrijkste vragen te beantwoorden.
Kun je beter wilde vis of kweekvis kopen?
Wilde vis wordt gevangen in de zee. Bij wilde vis is het belangrijk om na te gaan of de vissoort bedreigd is en hoe de vis gevangen wordt. Het keurmerk MSC (zie onder) houdt hier rekening mee.
Kweekvis wordt speciaal gekweekt voor de visconsumptie. Bij kweekvis is het belangrijk om te weten hoeveel wilde vis in het voer verwerkt wordt, of er medicijnen (antibiotica) in het water terecht komen en hoeveel energie en chemicaliën er nodig zijn. Het keurmerk ASC (zie onder) houdt hier rekening mee.
We kunnen niet eenduidig zeggen of het duurzamer is om wilde vis of kweekvis te kopen. Ook nog belangrijk om bij stil te staan is dat verse vis sneller bederft dan diepvries, dus niet alleen een ander soort transport nodig heeft (alles moet snel) maar ook sneller wordt verspild wanneer het bederft. Diepvriesvis is dan de betere keus.
Hoe weet ik welke vis relatief duurzaam is?
Het beste voor de planeet is op dit moment om helemaal geen vis te eten. Maar eet je toch graag af en toe vis, kijk dan naar de keurmerken. De bekendste betrouwbare keurmerken zijn ASC en MSC. Vissen met dit keurmerk kun je relatief veilig kopen als het om duurzaamheid gaat. Ik zeg ‘relatief’ omdat MSC bijvoorbeeld geen rekening houdt met dierenwelzijn.
Keurmerk MSC
Keurmerk MSC staat op wilde vis en betekent dat er o.a. niet overbevist wordt en de visserij de impact op ander zeeleven minimaliseert. Er zijn geen eisen ten aanzien van dierenwelzijn, zoals de slachtmethode.
Keurmerk ASC
Het keurmerk ASC is voor kweekvis. De eisen die dit keurmerk aan de vis stelt hebben o.a. betrekken op het beschermen van de biodiversiteit en ecosystemen, het gebruik van voer, chemicaliën en antibiotica.
Iets minder bekend maar ook prima keurmerken zijn: Nederland Aquakultur, Soil Association en Biologisch.
Betrouwbare keurmerken voor duurzamere vis
Laat je niet misleiden door dolfijnplaatjes
Er is een klein aantal goede keurmerken, je kunt ze nazoeken via de keurmerkenwijzer.
Helaas staan er soms ook plaatjes op vis die suggereren een keurmerk te zijn, maar zijn eigenlijk een bedrijfslogo of gewoon een keurmerk van likmevestje. Bijvoorbeeld het SAFE logo met een dolfijnenplaatje. Dit keurmerk betekent enkel dat er geen dolfijnen worden meegevangen, het zegt niks over de overbevissing van de vis zelf, en of er bijvoorbeeld haaien, schildpadden of andere dieren als bijvangst worden gevangen. Er is bovendien geen onafhankelijke controle.
Wat is de uitstoot van broeikasgassen bij vis?
In tegenstelling tot runderen, laten vissen geen methaanscheten dus dat scheelt al een hoop 🙂 Maar bij het vangen van vis komen natuurlijk wel broeikasgassen vrij (door de boten) en door het transport ook. Kleine visjes (denk aan haring, makreel, ansjovis of sardientjes) hebben een relatief lage CO2-uiststoot omdat er makkelijk veel tegelijk worden gevangen. Hiermee zit je altijd beter dan vlees. Schaaldieren hebben een relatief hoge uitstoot omdat boten ver moeten varen voor weinig vangst.
Welke vis kun je nu veilig kopen en welke moet je laten liggen?
Helaas is het heel moeilijk om in algemene termen te spreken over welke vis je wel of niet moet kopen. Ik zocht met de Viswijzer (tegenwoordig ook een handige app) naar diverse veel gegeten vissoorten.
Zo kun je witte tonijn uit de Stille Oceaan met MSC-keurmerk op zich veilig eten, maar moet je witte tonijn uit de Middellandse Zee echt mijden. Zalm is ook dubieus: met keurmerk (zowel voor kweekvis met ASC als wilde vis met MSC) goed te doen maar zonder keurmerk moet je echt opletten op overbevissing en bijvangst van zelfs walvissen en dolfijnen.
Zoek ik op tilapia, dan is er ook geen eenduidig antwoord te geven. Deze kweekvis bestaat netjes ASC-gecertificeerd maar zonder keurmerk kunnen er veel negatieve effecten op de omgeving optreden.
Deze vis is niet duurzaam
Na wat research, lukt het toch om een overzicht te maken van vis die je eigenlijk nooit moet eten. Dit is het lijstje:
- Paling: de paling is een ernstig bedreigde vissoort
- Zeebaars: deze vis wordt sterk overbevist, wel is er een enkele kweekvis te vinden met ASC-keurmerk
- Zeeduivel: een geliefde vis in restaurants maar er is veel bijvangst en overbevissing waardoor dit alles behalve duurzaam is
- Rog: deze vis wordt bedreigd en heeft veel bijvangst
Dit is wel erg ingewikkeld, kan het simpeler?
Hou je het graag simpel, kies dan voor geen vis. Dat is natuurlijk makkelijk gezegd, maar wel echt de beste optie als het om duurzaamheid en dierenwelzijn gaat. Eet je toch graag af en toe vis (zoals ik!), koop dan alleen vis met een MSC- of ASC-keurmerk en liever kleine visjes dan grotere vissen. Staat er geen keurmerk op, dan moet je toch echt per vis checken via de Viswijzer hoe duurzaam deze is.
Duurzame visolie
Wil je wel de gezonde omega-3-vetzuren innemen zonder dat daarvoor vis wordt gedood? Kies dan voor visolie van Arctic Blue. Zij halen omega 3 uit de snijresten die overblijven van vis, er wordt dus niet speciaal vis voor gevangen. Als tweede optie hebben zij omega 3 uit algen. Vissen maken namelijk niet uit zichzelf omega 3 aan, maar halen het uit algen. Dus waarom doen wij niet hetzelfde? Ik ben fan 🙂
En dan nog iets: plastic soep
Het verhaal is nog ingewikkelder… Je bent uiteraard bekend met het feit dat er een gigantische hoeveelheid plastic ronddrijft op onze oceanen, zo’n drie keer de oppervlakte van Frankrijk. Uit onderzoek blijkt nu dat maar liefst 70% (!!) afkomstig is van visserij en boten: visnetten, kreeftvallen, kabels etc. Dit is gemaakt om lang mee te gaan en dieren raken hier makkelijk in verstrikt. Dit is moeilijk te omzeilen als je echt vis wilt eten, maar door vis te eten die met de hengel is gevangen, wordt er veel plastic afval (netten) vermeden, en is de schade aan de natuur en bijvangst nihil. Een voorbeeld hiervan is het merk Fish Tales, verkrijgbaar bij Albert Heijn.
En ik?
Ik ben dol op vis dus vind het vreselijk moeilijk om het niet te eten! Vlees laten staan gaat me makkelijk af maar met vis moet ik nog erg mijn best doen. Ik probeer het steeds minder te eten, nu zo’n 1 keer per week en ik koop alleen vis met het juiste keurmerk, bij voorkeur van Fish Tales. Na mijn research voor deze blog ga ik ook echt letten op garnalen, want die at ik tot nu toe nog wel.
Lees ook mijn blog over zuivel en vlees! Klik hier.
Bronnen
www.goedevis.nl/
https://www.milieucentraal.nl/milieubewust-eten/vlees-vis-of-vega/vis/
https://www.milieucentraal.nl/milieubewust-eten/vlees-vis-of-vega/
https://www.ad.nl/koken-en-eten/als-het-milieu-je-lief-is-dan-kun-je-beter-dit-eten~ad721fe8/?referrer=https://www.google.com
https://www.volkskrant.nl/wetenschap/onderzoekers-plasticsoep-in-stille-oceaan-komt-vooral-van-visserij-en-scheepvaart~b689bf96/
https://www.greenpeace.org/nl/natuur/3135/tonijn-blik-vol-valse-beloftes/
Ik ben Robin Boelsums, een doodnormale 30-er met een flinke interesse in duurzaamheid en alles wat daarmee te maken heeft. Ik vind duurzaamheid heel belangrijk en ik ben tegelijkertijd kritisch. Je leest zoveel duurzame tips, hebben ze echt allemaal zoveel zin? Draag je daarmee echt bij aan een betere planeet? Dat zoek ik uit, het liefst onderbouwd met cijfers en mijn eigen ervaringen. Ik zoek naar de duurzame tips die zinvol zijn, veel impact hebben en redelijk simpel in te passen in je leven. Mijn missie is om jou te inspireren je leven op een simpele manier te verduurzamen op een manier die bij jou past.
Heel handig en nuttig. Dank je wel.
Dank je wel voor deze informatie
Ik denk na het zien van een aantal docu’s en het lezen van een hoop artikelen dat duurzame vis niet mogelijk is. Zonder je een rotgevoel te geven zou ik je de tip willen geven om de docu Seaspiracy eens te kijken.
Een aantal dingen die hierboven staan zitten toch anders in elkaar ben ik bang. Wist je bijvoorbeeld dat je voor omega-3 helemaal geen vis hoeft te eten omdat dit gewoon in algen en zeewier zitten en dat de omega 3 die in de vis daar terecht komt omdat die vis algen binnen krijgt?
Ik denk ook dat geen vis de enige echt duurzame optie is! Dank voor de docutip, ga ik eens opzoeken.
En die Omega 3 van algen is ook top ja! Blijkbaar hebben vissen van zichzelf ook geen omega 3 maar halen ze dat uit de algen.
Msc is helaas een heel slecht voorbeeld van een goed merk. De bijvangst is enorm en daar kijkt niemand naar. Terwijl die dieren helemaal nutteloos sterven.
Heb je seaspiracy al inmiddels gezien? Dat zet je nog meer aan het denken. Ik ben veel minder vis gaan eten door die docu . Als dat de oplossing is💪🏼
Dankjewel voor je scherpe blik! In de blog staat de informatie die ik gevonden heb. Daarnaast schrijf ik ook vanuit de vraag hoe je je leven op een simpele manier duurzamer kan maken, en ik hoop dat een keurmerk daarin een eerste stap kan zijn. Maar ik ga zeker Seaspiricy nog kijken en dan evt de blog updaten!
de oplossing is simpel “go vegan”! Het is echt de enige duurzame optie.
Misschien al een paar keer genoemd hier. Kijk de documentaire Seaspriracy op
Netflix maar eens en je zal zien dat de keurmerken ook weinig voor stellen. Geen- of zo min mogelijk vis eten lijkt dan toch het beste