Duurzame wintersport: hoe ga je duurzaam op skivakantie?

Is een duurzame wintersport mogelijk? Wat is eigenlijk de milieu-impact van wintersport? Het is weer winter en dat betekent voor veel mensen dat er een skivakantie aankomt. Steeds vaker hoor je dat skiën slecht is voor het milieu. Maar wat is er dan precies zo slecht voor het milieu en hoe kun je die impact zo veel mogelijk beperken?

Hoe kun je duurzaam wintersporten?

Als we op wintersport gaan, hebben we op verschillende manieren impact op het milieu. Hieronder lees je hoe wintersport zorgt voor invloed op klimaatverandering, maar ook hoe we makkelijker duurzaam skiën of snowboarden.

1. Transport naar het skigebied

Als eerste is er natuurlijk de reis naar het ski-oord. Zwitsers onderzoek liet zien dat de grootste impact van de hele skivakantie hem zit in het transport! De meeste mensen gaan met de auto en staan dan ook nog eens een tijdje in de file, wat extra vervuilend is omdat afremmen en optrekken zorgen voor nog meer uitstoot.

Duurzamere oplossing?

Kies voor duurzamer transport zoals de trein of bus. Er zijn verschillende organisaties die een bus naar de ski-bestemming regelen. Handig is dat je ook gegarandeerd genoeg plek hebt om je eigen ski-spullen mee te nemen. Kies daarnaast voor een skigebied dat dichterbij huis ligt, zodat de afstand beperkt wordt. Kijk eens bij Alpine Pearls, een organisatie waar 25 dorpen zich hebben aangesloten die goed bereikbaar zijn met bus of trein.

2. Energie nodig voor sneeuwkanonnen en skiliften

Als tweede is er het energieverbruik dat nodig is om de skipiste zo goed mogelijk te laten functioneren. Helaas verschuift de sneeuwgrens elk jaar weer wat omhoog, het is in de Alpen nu al zo’n 2 graden warmer dan een eeuw geleden, en dat betekent dat sneeuwkanonnen ingezet worden om er toch voor te zorgen dat men kan skiën. De sneeuwkanonnen gebruiken erg veel energie, soms is dat zonne-energie maar vaak staan er gewoon dieselgeneratoren. De CO2-uitstoot van de sneeuwkanonnen en liften is echter minder dan een vijfde van de CO2-uitstoot van de hele skireis (per persoon), liet een Zwitsers onderzoek zien. Hierbij gingen zij er vanuit dat mensen binnen hun eigen land gingen skiën.

Een lijstje van aantal sneeuwkanonnen vond ik hier. Top 3 waar je dus niet naartoe wilt, als je dat energieverbruik wilt beperken is (allemaal in Oostenrijk):

Brixental: 1500 sneeuwkanonnen
Kitzbühel & Kirchberg: 1068 sneeuwkanonnen
Bad Kleinkirchheim: 800 sneeuwkanonnen

Duurzamere oplossing?

Kijk je puur naar de energie voor sneeuwkanonnen, dan is het vooral zaak om te skiën of snowboarden op plekken waar natuurlijke sneeuw ligt en van sneeuwkanonnen geen sprake is. Ga bijvoorbeeld naar een gletsjergebied waar altijd sneeuw ligt, zoals Stubaier Gletscher in Oostenrijk of Les Deux Alpes in Frankrijk. Lees hier meer.

3. Erosie van de bergen door skiën

Erosie van de bergen ontstaat door een wrijving van water, wind of ijs/sneeuw op de berg. Hierdoor wordt het landschap aangetast (zie foto) wat moeilijk weer herstelt. Erosie in berggebieden neemt toe wanneer er veel geskied wordt. Als gevolg van erosie kunnen er modderstromen ontstaan, die stenen en bomen meenemen in hun stroom. Hierdoor wordt de natuur verwoest en kunnen ook huizen en dorpen schade ondervinden. Dit is een studie op zich en hoe erg de erosie daadwerkelijk is in wintersportgebieden is lastig te vinden.
Daarnaast verandert de bodemsamenstelling door de druk van de skiërs en snowcats, wat zorgt voor beschadiging van de daar aanwezige planten. Het is gelukkig wel gebleken dat als een piste een aantal jaar niet meer gebruikt wordt, de planten weer herstellen.

Kunstsneeuw heeft een hogere dichtheid dan natuurlijke sneeuw en dit betekent dat als het smelt, er ook meer water de berg afstroomt wat voor wateroverlast kan zorgen en ook bijdraagt aan erosie.

Duurzamere oplossing?

Erosie is moeilijk te voorkomen, maar op plekken waar minder massaal geskied wordt, zal de erosie ook minder zijn. Ga daarom in het laagseizoen zodat de belasting meer gespreid wordt. Een andere optie is om te kijken naar de minder drukke, alternatieve skibestemmingen, zoals Cairngorm Mountain in Schotland, Borovets in Bulgarije of Zakopane in Polen. Maar ook ‘gewoon’ in Oostenrijk of Italië kun je skigebieden vinden die minder druk bezocht zijn. Denk aan Niederau (Oostenrijk) of Champulac (Italië). 

4. Leefomgeving dieren

Voor de aanleg van skipistes worden leefomgevingen verstoord, er worden zelfs delen van bergen met explosieven opgeblazen om ruimte te maken voor mooie pistes en resorts. Met natuurlijk alle gevolgen van dien voor de daar aanwezige dieren en planten. Onderzoek heeft aangetoond dat verschillende diersoorten steeds zeldzamer worden rondom skigebieden door het verstoren van de habitat.

Duurzamere oplossing?

Ga in elk geval niet off-piste skiën, dit verstoort onnodig een groot gedeelte van de leefgebieden. Verder kun je hier denk ik zelf weinig aan doen, maar wat wel mogelijk is, is kiezen voor een duurzame skilocatie die zich extra inzet voor de natuur. Zie hieronder.

5. Verblijf in (duurzame) accommodatie

Als laatste, en hier hebben we bij elke vakantie mee te maken, is er natuurlijk nog het energieverbruik van het hotel, de sauna, het restaurant et cetera. Op vakantie verbruiken we vaak veel meer energie door extra activiteiten.

Duurzamere oplossing?

Gelukkig kun je ook kiezen voor een duurzamere accommodatie. Kijk bijvoorbeeld op Bookdifferent.com waar alle accommodaties van Booking.com een rating hebben gekregen op hoe duurzaam ze zijn. Gegarandeerd dat je daar een verschil in kan maken. 

Duurzame skigebieden

Waar kan je duurzaam skiën? Er is enige research voor nodig geweest, maar er zijn gelukkig steeds meer skigebieden die zich druk maken om hun impact op de omgeving en het klimaat. Hieronder een aantal skigebieden die zich echt inzetten om hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te maken.

Kitzsteinhorn in Kaprun, Oostenrijk

In Kitzensteinhorn gebruikt men sneeuwkanonnen maar deze werken op 100% duurzame stroom die wordt opgewekt door de lokale waterkrachtcentrale. Ook de skiliften werken op deze energie. De warmte die vrijkomt door de liften, wordt daarnaast gebruikt om gebouwen te verwarmen. Er rijden gratis bussen om het autoverkeer te beperken en ze zetten zich in om de natuur minder te verstoren door vegetatie te planten.

Les Gets in Frankrijk

In Les Gets wordt erg ingezet op het behouden van de natuur, dat vind ik supergoed. Ook waterbeheer wordt hierin meegenomen. Ze zorgen daarnaast voor energiezuinige liften en sneeuwkanonnen en hebben zonnepanelen (ok, dit kan beter, maar het is een begin). In het dorp is voldoende openbaar vervoer en ze richten zich ook op het verminderen en scheiden van afval. 

Avoiraz in Frankrijk

Avoriaz in Portes du Soleil is een autovrij skigebied dat zich inzet voor de ecologie van het gebied. Dit is een van de weinige skigebieden die zich ook inzet voor duurzame accommodatie, met name de goede isolatie. Ze proberen daarnaast veel gerecyclede producten te gebruiken en scheiden afval bij de bron.

Alpine Pearls

Alpine Pearls is een organisatie die meer dan 20 dorpen met elkaar verbindt en zorgt voor een gemeenschappelijke duurzame aanpak. Het zijn geen koplopers op het gebied van duurzaamheid, maar omdat het zoveel opties biedt, wil ik het hier toch noemen. Ze zetten zich vooral in voor duurzame mobiliteit. De dorpen zijn goed bereikbaar met trein of bus en zijn autovrij of autoluw. Er worden ter plekke dan ook goede openbaar vervoersopties aangeboden zoals pendelbussen. Daarnaast worden andere milieuvriendelijke maatregelen gestimuleerd zoals de aanleg van zonnepanelen, eco-accommodatie en afval scheiden. Op dit moment zijn de volgende locaties aangesloten bij Alpine Pearls:

Duitsland: Bad Reichenhall, Berchtesgaden
Frankrijk: Val Cenis
Italië: Cogne, Chamois – La Magdeleine, Forni di Sopra, Moena, Moos in Passeier, Mals, Ratschings, Valdidentro, Villnöß, Limone Piemonte, Ceresole Reale
Oostenrijk: Hinterstoder, Mallnitz, Neukirchen am Großvenediger, Weissensee, Werfenweng
Zwitserland: Arosa, Interlaken, Disentis / Mustér, Les Diablerets
Slovenië: Bled, Bohinj

Overige tips om duurzamer te reizen

Check ook deze blog als je duurzamer op vakantie wil gaan. En zoek je nog een natuurlijke zonnebrand voor op wintersport? Check ze hier.

 

Bronnen

www.eoswetenschap.eu/
www.volkskrant.nl/
www.nrc.nl/
www.trouw.nl/groen/we-skien-tegen-de-klippen-op
www.seilbahn.net/
www.nemokennislink.nl/
https://www.morzinesourcemagazine.com/morzine-green-skiing/