Is lokale groente en fruit beter voor het milieu?

Als ik naar de supermarkt ga, let ik eigenlijk niet zo heel erg op duurzaamheid, behalve dat ik geen vlees eet. Maar bij groente en fruit kun je vaak zien waar het vandaan komt, dus zorg ik er toch voor dat ik een beetje lokaal eet als die optie er is. Dus aubergines uit Nederland en vooral geen appels uit Argentinië. Dat is toch veel duurzamer?
Helaas blijk ik helemaal fout te zitten! We horen vaak dat lokale groente en fruit beter is voor het milieu, maar ik kwam erachter dat dit veel te kort door de bocht is.

Milieuimpact van groente en fruit

Groente en fruit dat we in de supermarkt vinden, komt echt óveral vandaan, van Nieuw-Zeeland tot Zuid-Afrika. Blijkbaar is het het goedkoopst het daar vandaan te halen in plaats van alles lokaal te kweken of op z’n minst íetsje dichterbij dan de andere kant van de wereld.

Wat moet er allemaal gebeuren voor een tomaat of aardappel op je bord terecht komt? Allereerst wordt de groente of het fruit verbouwd, dit kan in de open lucht, in een onverwarmde kas of in een verwarmde kas. Een verwarmde kas is natuurlijk de meest energievretende manier van groente telen. Hoewel hier ook grote verschillen in zitten, want kassen worden – zeker in Nederland – steeds efficiënter en vaker met groene energie verwarmd.

En dan nog iets. Landbouw in ontwikkelingslanden kost weinig energie want het is er warm, maar het gaat vaak ten koste van bos, heeft gevolgen voor de biodiversiteit en erosie. Je ziet al dat het hele verhaal complexer wordt dan het in eerste instantie lijkt. En dan hebben we ook nog de hoeveelheid pesticiden (slecht voor bodem en insecten) die meespeelt.

Anyway. Vervolgens wordt het product verpakt en getransporteerd. Zoals je je kunt voorstellen, verschilt de impact van transport nogal, afhankelijk van de afstand maar ook van de manier van transporteren: boot, vliegtuig en/of vrachtwagen. Voedsel dat per vliegtuig naar Nederland komt blijkt eigenlijk altijd het meest vervuilend, ongeacht hoe het geproduceerd wordt.
Interessant is trouwens dat voedsel dat bijvoorbeeld in Zuid-Limburg verbouwd wordt, vaak eerst naar een distributiecentrum (bijvoorbeeld in Barendrecht) gaat, om vervolgens weer in Maastricht te worden verkocht door de groenteboer.

Hellup! Hoe kan ik nou duurzame groente en fruit kopen?

Zoals je ziet, is het een heel complex verhaal en als je op je gevoel afgaat (zoals ik deed), kan je het dus zomaar helemaal fout doen. Zo kan je in de winter beter Andijvie uit Spanje halen dan uit Nederland en zijn meloenen uit Brazilië milieutechnisch gezien een prima keus.

Wat in elk geval duidelijk wordt, is dat transport (behalve vliegen) maar een klein onderdeel is van de hele uitstoot van het voedsel. Productie speelt een grotere rol. Waar het helaas op neer komt is dat het elke maand verschillend is welke fruit of groente het milieuvriendelijkst is, want het klimaat speelt een rol in de manier van produceren. Het is lastig om algemene tips te geven welke groente en fruit je het beste kunt kopen.
Milieucentraal heeft het gelukkig wel allemaal uitgezocht en op een rijtje gezet, dus als je het echt goed wil doen, kijk dan op de groente- en fruitkalender (er is ook een app!) en kies zo veel mogelijk producten met label A of B. Of download de pdf en hang ‘m op je koelkast! Hier vind je een overzicht welk voedsel in welke maand hoeveel milieuimpact heeft, aangegeven met labels van A t/m F.
Waar je verder aan kunt denken als je het niet elke keer wil opzoeken, is om Nederlandse producten uit het seizoen te kopen. Bijvoorbeeld boerenkool en pastinaak in de wintermaanden en spinazie en sla in de zomermaanden.

Even in perspectief plaatsen

Ik zoek vooral naar simpele duurzame tips… Maar de juiste groente en fruit kiezen vind ik zeker niet simpel haha! Het is natuurlijk een simpele handeling in de supermarkt: dit wel of dat niet. Maar ik krijg al stress als ik eraan denk dat ik bij het verzinnen van wat een maaltijd rekening moet houden met welke groente ik nu wel en niet ‘mag’. Of dat mijn supermarkt alleen die vervuilende spinazie verkoopt en ik dus verder moet zoeken. Wat ik wel wil doen is voor dingen die ik veel koop, appels bijvoorbeeld, eens kijken of ik gewoon standaard de duurzaamste kan kiezen. Spoiler alert: alle appels zijn prima, die uit Nieuw-Zeeland maar ietsie minder.

Simpel is het dus niet, maar is het duurzaam? Hoeveel impact heeft groente en fruit op je totale footprint? De impact van alles wat je eet en drinkt is bij elkaar behoorlijk hoog: een kwart tot een derde van je totale footprint. Maar van al het eten komt maar liefst twee derde voor de rekening van vlees en slechts een tiende voor plantaardig eten.
Dus als je voor simpel en effectief wil gaan, kun je veel beter geen vlees eten dan ingewikkeld doen met plantaardig eten. Groente is ongeveer het beste dat je kunt eten, milieutechnisch en voor je lijf, dus mijn mening is: niet te moeilijk doen met groente en fruit!

Heb je wat nieuws geleerd? Deel dit bericht dan via social media! Zie de icoontjes onderaan dit bericht 🙂

Bronnen:

www.milieucentraal.nl/milieubewust-eten/
groentefruit.milieucentraal.nl/milieuscore
groentefruit.milieucentraal.nl/
www.volkskrant.nl/
De verborgen impact – Babette Porcelijn